Í nýjustu umfjöllun um hrekkjavöku í Krakkaheimskviðum var fjallað um uppruna graskersluktanna. Dagrún Ósk Jónsdóttir, þjóðfræðingur, útskýrði að uppruni hrekkjavöku sé að finna hjá Keltum, sem kölluðu þetta „samhain“ og fagnuðu því að veturinn væri að fara að skella á.
Hluti af hátíðarhaldinu fólst í því að skera út andlit í rófur og næpur og setja ljós inn í þær. „Þetta var eitthvað sem var mikið gert og mjög oft á svona hátíðum, þar er yfirleitt einhver eldur eða ljós. Við þekkjum þetta einnig í tengslum við áramótabrennuna, þar sem eldur fylgir oft einhverjum tímamótum,“ sagði Dagrún.
Þegar fólk flutti til Bandaríkjanna uppgötvuðu þeir að þar var hægt að rækta grasker, sem eru mun stærri en rófrur. Þannig þróaðist hefðin í þá átt að skera út í graskerin frekar en rófuna, og það hefur orðið að stórum hluta af hrekkjavökunni síðan þá.
Einnig er til þjóðsaga um uppruna graskersluktanna. Sagan segir frá manni að nafni Jack, sem var illgjarn járnsmiður. Jack var oft í deilum við skrattann og reyndi að gabba hann. Hann á það sameiginlegt með Sæmundi Fróða í íslenskum þjóðsögum, þar sem báðir eru í stríði við skrattann.
Í einni sögu nær Jack að fá skrattann til að breyta sér í silfurpening, en festir hann síðan með krossi í veski sínu. Skrattinn, sem þolir ekki krossa, er þar með fastur. Í annarri sögu gabbar Jack skrattann til að fara í eplatré og teiknar kross í bolinn á tréinu svo skrattinn getur ekki komist niður aftur, að því tilskyldu að hann lofar að taka ekki sálina hans þegar Jack deyr.
Þegar Jack deyr kemst hann ekki til himna vegna þess að hann var illgjarn, og fer því niður til helvítis þar sem skrattinn stendur við loforðið sitt og neitar að taka á móti honum. Jack er því dæmdur til að ráfa um jörðina í myrkrinu með ljósinu sem skrattinn gaf honum.
Þetta ljós, sem Jack skar út í rófu, varð að því sem við köllum „Jack o“ lantern“ á ensku, eða Luktar-Jack. Hægt er að hlusta á umfjöllunina um hrekkjavöku og graskersluktina í fullri lengd í spilaranum hér að neðan.
Í Krakkaheimskviðum skoðar Karitas uppruna hrekkjavöku og graskersluktarinnar, og hvernig Luktar-Jack tengist íslenskum þjóðsagnagarpi.
