Hefurðu einhvern tíma spurt þig hversu margir maurar eru í heiminum? Svarið er einfalt: þeir eru ótrúlega margir. Þrátt fyrir þetta hafa þessi smáu en áhrifamiklu dýr ekki náð að festa rætur á Íslandi.
„Litlu hlutirnir stjórna heiminum,“ segir Edward O. Wilson, líffræðingur sem hefur unnið að því að meta fjölda maura á jörðinni. Samkvæmt rannsókn Wilson og samstarfsfélaga eru að minnsta kosti 20 „kvadrilljónir“ maura í heiminum, sem jafngildir 20 milljónum milljarða maura. Þessi rannsókn byggir á um 500 öðrum rannsóknum sem snúa að maurum, bæði þeim sem lifa á jörðinni og í trjám.
Til að setja þessa tölu í samhengi er heildar lífmassi maura talinn vera 12 megatonn, sem jafngildir 12 milljónum tonna af þurru kolefni. Þetta er meira en heildarlífmassi allra villtra fugla og spendýra á jörðinni. Einnig er þetta um 20 prósent af lífmassa mannkyns.
Þrátt fyrir að þessi tala hljómi stórkostlega, viðurkenna vísindamenn að það sé líklega um vanmat að ræða. Þeir telja að raunverulegur fjöldi sé enn hærri, en þetta er það sem þeir treysta sér til að fullyrða sem lágmark. Rannsóknir skorta hins vegar á mörgum svæðum.
Flestir jarðmaurar lifa í tveimur aðal svæðum: regnskógum og sléttum í hitabeltissvæðum. Því meiri gróður sem er, því fleiri maurar. Þéttleiki maura er til dæmis fjórfaldaður í regnskógum samanborið við svæði þar sem aðeins eru runnar. Sumar tegundir eru þó fjölmennari á þurrum svæðum.
Samkvæmt rannsóknum telja sérfræðingar að maurar hafi komið fram á sjónarsviðið fyrir um 140 til 168 milljón árum. Í dag eru þekktar um 15.700 tegundir maura, þar á meðal undirtegundir.
Þó að maurar séu að finna á öllum heimshornum, eru þeir ekki til á Suðurskautslandinu. Fáeinir aðrir staðir á jörðinni hafa engar landlægar tegundir maura, þar á meðal Ísland, Grænland, og nokkrar afskekktar eyjar í Pólínésíu.
Ríflega 65 tegundir maura má finna í Noregi, 60 í Danmörku og 51 í Bretlandi. Þetta sýnir hversu mismunandi maura tegundir eru í mismunandi heimshlutum.
Það er merkilegt hvernig maurar hafa náð að aðlagast og fjölga sér á svo mörgum ólíkum svæðum. „Við erum að reyna að skilja hvernig þeir gátu orðið svona fjölbreyttir út frá einum sameiginlegum forföður og aðlagast svo mörgum svæðum,“ segir Matthew Nelsen, vísindamaður við Field safnið í Chicago. „Í dag sjáum við maura í næstum öllum heimshlutum, á ólíkum svæðum og í mismunandi umhverfi. Þetta er heimur mauranna, en við búum í honum – nema við séum á Suðurskautinu, auðvitað.“
