Ísland er í hættulegri stöðu ef ekki næst að mennta börn og ungmenni, þar á meðal fullorðið fólk sem flytur til landsins. Dr. Sigriður Ólafsdóttir, læsisfræðingur og dósent við Háskóla Íslands, segir að ef við gefum þessum hópum ekki aðgang að íslenska tungumálinu, sé farsæld þeirra og samfélagsins í stórhættu.
Dr. Sigriður fjallar um rannsóknir sem hún gerði fyrir áratug, þar sem hún skoðaði íslenskufærni grunnskólanema sem eiga íslensku að öðru tungumáli. Niðurstöður sýndu að þessi nemendur stóðu langt að baki jafnaldrum sínum sem töluðu íslensku sem móðurmál. Hún bendir á að lítið hafi breyst í málefnum þessara barna síðan þá, þar sem íslenskukennsla þeirra hefur verið vanrækt af menntamálaráðherra í mörg ár.
Ástæða þessarar vanrækslu sé meðal annars sú myta að börn læri best þegar þau rækta færni sína í móðurmáli fjölskyldunnar, en hún segir mikilvægt að leggja áherslu á íslenskukunnáttu barna á markvissari hátt. Dr. Sigriður útskýrir að tungumálið sé lykill að námslegri færni og að árangur í námi sé háður því hvernig börn nota tungumálið í skóla.
Hún segir að rannsóknir sýni að börn af erlendum uppruna fái ekki nægjanlega íslenska máltöku og að þetta leiði til þess að þau dragist aftur úr öðrum nemendum í skólanum. Til að koma í veg fyrir þetta þurfi að veita þeim meiri máltöku og stuðning í íslensku.
Dr. Sigriður nefnir að áhersla á að þjálfa færni barna í móðurmáli þeirra hafi leitt til þess að leikskólabörn séu tekin út þegar lesnar eru bækur á íslensku, sem hindrar íslenskufærni þeirra. Hún bendir á að foreldrar þessara barna óski eftir því að börnin þeirra fái gæðaskóla, en að skólakerfið hafi ekki veitt þeim þessa menntun.
Hún lýsir því hvernig foreldrar barna sem hafa flutt til Íslands hafi þurft að sætta sig við láglunastörf, en að þau vilji að börnin þeirra njóti gæðakennslu til að styrkja þau í námi. Dr. Sigriður kallar eftir því að menntamálaráðherra tryggi að kennarar fái þjálfun í því að kenna íslensku sem annað tungumál og að efniviður sé aðgengilegur.
Hún bendir á að vanræksla á þessu sviði sé byggð á misskilningi um að leggja eigi ekki áherslu á íslenska eins og það sé einhver þjóðernisrembingur. Dr. Sigriður segir að mikilvægt sé að útbúa gæðanáms efni sem nýtist öllum börnum, svo að þau geti tekið þátt í skólastarfinu og fundið sig innan þess.
„Engin kennslustund má fara í vitleysu. Börnin þurfa að nýta hverja stund, því það veitir þeim námsgleði og sjálfstraust þegar þau sjá framfarir í íslensku. Þetta er besta leiðin til að tryggja að þau tilheyri skólastarfinu,“ segir hún að lokum.
