Verndartollar sem miða að því að hindra innflutning á kísil eru ekki taldir hafa veruleg áhrif á innlenda kísilkaup álvera, samkvæmt talsmönnum þeirra. Þeir telja að slíkar aðgerðir væru óeðlilegt inngrip í markaðinn og að þær dygðu ekki til að bjarga rekstri kísilvers PCC á Bakka.
Rekstur PCC við Húsavík hefur ekki gengið vel, þar sem framleiðslu var hætt í júlí og starfsfólki sagt upp. Í umræðunni hafa komið fram kröfur um að stjórnvöld verji framleiðsluna og hindri innflutning á ódýrum kísil eða kísilmálmi frá Kína með verndartollum. PCC hefur kvartað undan undirboðum Kínverja á íslenskum markaði, og nefnd fjármálaráðherra skoðar möguleg viðbrögð.
Álverin nýta mismunandi magn af kísil. Rio Tinto í Straumsvík hefur keypt allan sinn kísil frá PCC, en þarf nú að leita annarra birgja eftir lokunina. Notkun kísil hjá Rio Tinto er lítil, innan við þúsund tonn. Hins vegar er Norðurál á Grundartanga að nýta fimm til sjö sinnum meira, og aðgengi að kísil í mismunandi gæðaflokkum er því mikilvægt. Sólveig Bergmann, framkvæmdastjóri samskipta og samfélagsmála hjá Norðurál, segir fyrirtækið hafa keypt 40% af kísil frá PCC á síðasta ári.
„Við val á birgjum er bæði gæði og verð í fyrirrúmi. Við höfum einnig stefnu um að ekki sé keypt meira en 50% af hverju hráefni frá einum birgja, til að tryggja aðfangakeðjuna okkar. Þó við höfum keypt 40% af PCC á síðasta ári, vorum við að versla við sex birgja,“ segir Sólveig.
Hún bætir við að verndartollar muni ekki auka innlendan kísilmarkað. „Í umræðu um verndartolla er ljóst að með því að setja tolla á kísil til Íslands væri verið að auka álögur á íslenskan áliðnað án þess að sjá verulega aukningu í sölu PCC,“ segir hún.
Alcoa dreifir einnig innkaupum, en notar 5-6 þúsund tonn á ári af kísil til íblöndunar á Reyðarfirði samkvæmt samfélagskýrslu. Fyrirtækið gefur ekki upp tölur um kísilkaup frá einstökum fyrirtækjum vegna trúnaðar við birgja.
Notkun álveranna nemur um þriðjungi af framleiðslugetu PCC. Samtökin þrjú nota 11-13 þúsund tonn af kísil á ári, en framleiðslugetan á Bakka er um 36 þúsund tonn, sem þýðir að PCC er háð útflutningi til að fullnýta framleiðslugetuna.
Evrópumarkaður er verndaður gegn kísil frá Kína með tollum, en verndin í Evrópu er aðeins 16%, sem er mun lægra en í Bandaríkjunum, Kanada og Ástralíu, þar sem tollar á kísil frá Kína eru 45-250% vegna undirboða og ríkisstyrkja.
