Fólk í skuldavanda bíður í allt að eitt ár eftir aðstoð hjá umboðsmanni skuldara. Þeir sem eiga fasteignalaun leita í ríkara mæli eftir þjónustu embættisins. Ásta Sigrúnd Helgadóttir, umboðsmaður skuldara, segir biðina óásættanlega: „Ég myndi segja að ásættanlegur biðtími væri svona sex vikur. Þannig að það er svolítið langt í land hjá okkur.“
Umboðsmaður skuldara aðstoðar fólk í fjárhagsvanda og þá sem glíma við erfiða skuldastöðu, meðal annars með því að hafa milligöngu um samninga við kröfuhafa. Fjöldi mála sem bíða afgreiðslu hefur aukist verulega; nú bíða um 400 mál afgreiðslu, og fólk með fasteignalaun er að verða stór hluti þeirra sem þurfa hjálp.
Aukningin í fjölda mála skýrist að einhverju leyti af því að fleiri fasteignaeigendur leita aðstoðar, en áður leituðu aðeins leigjendur að þjónustu embættisins. „Við erum að sjá fjölgun í hópi fasteignaeigenda sem standa ekki skil á greiðslum,“ segir Ásta Sigrúnd. „Á tímabili voru engir fasteignaeigendur sem leituðu til okkar. En nú er allt að 18% umsækjenda í eigin fasteign.“ Hún bendir á háu vaxtastig, þungar afborgunarkröfur og háan lífskostnað sem orsakavald.“
Stærsti hópurinn sem leitar aðstoðar er fólk á milli þrítugs og fimmtugs. „Þetta er fólk með lágar tekjur, þeir sem eru á vinnumarkaðnum, en öryrkjar eru einnig stærsti hópurinn. Meirihlutinn er Íslendingar, en við sjáum fjölgun í útlendingum og innflytjendum.“
Til að takast á við vandann hefur embættið bætt við tveimur starfsmönnum. Haft er samband við alla á biðlista og málin eru forgangsraðuð. „Algjörlega, og það er okkar kappsmið að stytta þennan biðtíma,“ segir Ásta Sigrúnd. „Þó að ábyrgð stofnana sé mikil, þá er þetta stórt samfélagslegt verkefni.“
Guðmundur Ásgeirsson, formaður Hagsmunasamtaka heimilanna, segir að fólk í þessum vanda leiti einnig til samtakanna. Hann bendir á að ástandið sé birtingarmynd langvarandi hávaxtastefnu og skorts á stefnu í húsnæðismálum. „Þetta þarf að leysa,“ segir hann. Guðmundur heldur því fram að Seðlabanki Íslands hafi gleymt tveimur af þremur markmiðum sínum, þar sem bankinn einungis hugi að verðstöðugleika með aðgerðum sínum, en hafi gleymt markmiðum um fjárhagsstöðugleika og heilbrigðum viðskiptum á fjármálamarkaði.
