Umfjöllun um rithöfundalaun spratt upp á Bylgjunni í morgun þegar Margrét Tryggvadóttir, formaður Rithöfundasambands Íslands, og Stefán Einar Stefánsson, blaðamaður á Morgunblaðinu, tóku þátt í heitri umræðu í þættinum Bitinu.
Tilefnið var umfjöllun Morgunblaðsins um helgina, þar sem fjallað var um rithöfunda sem hafa hlotið mest úthlutuð laun á undanförnum 25 árum. Greiningin byggði á gögnum frá Samtökum skattgreiðenda, sem birtu yfirlit yfir greidd laun hverju sinni, heildarritlaun, fjölda bóka og blaðsíður ásamt launum á hverja útgefna blaðsíðu.
Umræðan vakti mikla athygli, og fóru fram fjörugar skiffla um málið, sem einnig var fjallað um á vef DV. Ræður Margrétar og Stefáns Einar sköpuðu mikla spennu, þar sem litlu munaði að upp úr sauð.
Margrét sagði: „Það þykir svo sérstakt að við skulum fá laun. Það gerist ekki á hverjum degi að rithöfundar fái eitthvað borgað.“ Þegar Stefán var spurður um hvort þjóðin skiptist í fylkingar varðandi listamannalaun, sagðist hann ekki vera viss um það.
Hann bætti við: „Ég átta mig ekki á því hvernig víglínan liggur í því. Ég blandast einfaldlega inn í þessa umræðu algjörlega að ósekju.“ Margrét tók undir mikilvægi umræðunnar, sérstaklega nú þegar fjárveitingar eru í þinginu. Hún sagði: „Það sem blasir við er að þetta eru fáránlega lág laun. Þetta eru ekki einu sinni laun, þetta eru verktakagreiðslur…“
Stefán Einar viðurkenndi að launin væru ekki há, en taldi mikilvægt að rithöfundar og listamenn ættu einnig að hafa aðrar tekjur. „Ef ég skil kerfið rétt er þetta hugsað til þess að létta undir og brúa bil,“ sagði hann. Margrét mótmælti þessu og sagði að kerfið hefði haft jákvæð áhrif á atvinnurithöfunda í landinu.
Umræðan snerist einnig um hvernig úthlutanir eru stýrt, og nefndi Stefán Einar dæmi um Andra Snæ Magnason, sem þrátt fyrir að hafa fengið mikla upphæð, hefði aðeins skilað af sér fimm bókum.
Margrét svaraði þessu og sagði: „Þetta er ekki bara bækur. Fólk er að fá listamannalaun til að skrifa leikrit, þýða bækur, skrifa handrit og kvikmyndir.“ Rætt var um að úthlutanir væru oft ekki sanngjarnar, þar sem sumir listamenn fái reglulega úthlutanir á meðan aðrir komast ekki að.
Stefán Einar og Margrét héldu áfram að ræða um málið, þar sem Stefán sagði að umræðan um úthlutanir ætti að vera efnisleg. „Við verðum að geta átt efnislegar umræður um úthlutanirnar,“ sagði hann, á meðan Margrét mótmælti því að umræður snúist um eitthvað annað.
Umræðan endaði með því að bæði fengu tækifæri til að segja sín lokaorð, þar sem áhersla var lögð á að mikilvægt væri að halda áfram umræðunni um rithöfundalaun og úthlutanir þeirra.
