Birgir Þórarinsson, fyrrverandi þingmaður, átti stóran þátt í frelsun Elizabeth Tsurkov, sem hafði verið í haldi írakskra skæruliða í tæp þrjú ár. Birgir sagði frá málinu í Kastljósi í kvöld.
Elizabeth Tsurkov er rússnesk-íslenskur stjórnmálafræðingur og doktorsnemi við Princeton-háskóla í Bandaríkjunum. Hún var við rannsóknir í Írak í mars 2023 þegar hún var rænt af skæruliðasveit Kata“ib Hezbollah, sem nýtur stuðnings Íransstjórnar. Skæruliðasveitin krafðist lausnargjalds sem nam að andvirði 24 milljarða íslenskra króna. Tsurkov, sem var ákærð um njósnir, var haldið í gíslingu í tæp þrjú ár og henni var sleppt úr haldi 9. september síðastliðinn.
Fjölmiðillinn Times of Israel fjallaði fyrr í vikunni um málið hennar og aðkomu Birgis Þórarinssonar, sem hefur áður verið þingmaður Miðflokksins og síðar Sjálfstæðisflokksins. Birgir sagði að mikil virðing væri borin fyrir Íslandi í Íran og Írak.
Birgir blandaðist í málið í apríl í fyrra þegar hann kynntist systur Tsurkov, Emma Tsurkov, á fundi í Washington, þar sem meðal annarra sat forsætisráðherra Írans. „Hún yfir tók fundinn og þjarmar mjög að forsætisráðherranum fyrir að vera ekki að gera neitt til að hjálpa systur hennar,“ sagði Birgir.
Hann setti sig í samband við Emmu Tsurkov, sem sagði honum að ekki væri vitað hvar systir hennar væri stadd, hvort hún væri í Írak eða Íran. Emma sagði einnig að hún fengi enga hjálp, hvorki frá stjórnvöldum í Íran, Ísrael né Rússlandi. „Ég bauð fram aðstoð mína,“ sagði Birgir.
Birgir nýtti þá reynslu sína og tengsl, fundaði með ráðamönnum í Íran og Írak til að vinna að frelsi Tsurkov. „Ég sá það vel á þessum fundum að það var borin virðing fyrir Íslandi,“ sagði Birgir. Þeir héldu fund þar sem Birgir, Emma Tsurkov og aðalsamningamaður Bandaríkjamanna í gíslatöku málinu sátu.
Birgir ferðaðist til Íran og hafði fundi með stjórnendum í Teheran. Á innsetningarathöfn forseta Írans í Teheran segist Birgir hafa skipulagt fund með forsætisráðherra og utanríkisráðherra Írak. „Þarna liggur málið niðri í marga mánuði,“ sagði Birgir.
Á fundi með varautanríkisráðherra Írans hafi ráðherrann sagt Birgi að Elizabeth væri á lífi í Írak. „Þetta voru mjög mikilvægar fréttir fyrir fjölskylduna þar sem þau höfðu ekki heyrt af henni í rúmt hálft ár.“ Birgir sagði að hann hefði sett saman þingnefnd með þingmönnum frá Kýpur, Bretlandi og Spáni til að fylgja sér á fund í Írak. „Við vorum komnir hálfa leið til Íraks þegar þeirri ferð var hætt vegna öryggisaðstæðna,“ bætti hann við.
Í apríl síðastliðnum fundaði Birgir með áhrifamiklum síaklerki í írakska Kúrdistan. Birgir sagði fundinn hafa verið auðsóttan. „Sá fundur verður vendipunktur í þessu máli.“ Hann sagði trúarleiðtoganum hafa þótt merkilegt að hann kæmi frá Íslandi.
Klerkurinn sagði málið flókið, ekki síst vegna aðkomu bandarískra stjórnvalda sem höfðu hótað hervaldi yrði Elizabeth Tsurkov ekki látin laus. Í kjölfar fundar þeirra ræddi Birgir klerkinn við Kata“ib Hezbollah um að falla frá háum lausnargjaldskröfum. „Hann sagðist ætla að gera það fyrir mig.“ Þremur dögum síðar náði klerkinn samkomulagi við skæruliðasamtökin um að fella niður lausnargjaldið, sem skiptir sköpum í að fá Tsurkov lausa.
Birgir sagði að alls staðar væri mikil virðing borin fyrir Íslandi, sem hefði hjálpað honum í málinu. Íslensk stjórnvöld höfðu þó ekki aðkomu að málinu né vissu þau að Birgir væri að vinna að því. „Ég tel að Ísland eigi ónytt tækifæri í því að vera friðflytjandi á alþjóðavettvangi,“ sagði hann. „Við höfum engan her, við höfum ekki vopnaframleiðslu, við eigum enga óvini, við ógnum engu ríki og við höfum góðan orðstír. Þetta eru verðmæti fyrir íslenska þjóð sem við eigum að nýta okkur og öðrum til góðs.“
