Í nýrri skýrslu starfshóps kemur fram að ráðherrar á Íslandi séu hvergi jafn einraðir um val á æðstu embættismönnum og hér á landi. Skýrslan hefur verið lögð fram fyrir forsætisráðherra og inniheldur tillögur að breytingum sem ætlað er að stuðla að auknu sjálfstæði, hreyfanleika og hæfni embættismanna.
Helstu tillögur skýrslunnar fela í sér að settar verði sérstakar reglur um þá embættismenn sem starfa í nánustu tengslum við pólitíska valdahafa, þar á meðal ráðuneytisstjóra, skrifstofustjóra í ráðuneytum og forstöðumenn ríkisstofnana. Með þessu er ætlunin að styrkja valferli þessara embættismanna, þannig að ráðherra fari ekki lengur einn með val á ráðgefandi hæfnisnefndum og skipun embættismanna. Þá verði ákvörðun um flutning eða starfslok þessara embættismanna tekin fyrir í ríkisstjórn eða ráðherranefnd.
Skýrslan leggur einnig til að lögfest verði möguleiki á nafnleynd fyrir umsækjendur um embætti, til að fjölga um sóknum hæfra umsækjenda. Þannig verði heimild til flutnings embættismanna ekki lengur háð fyrirvaralausri heimild ráðherra, heldur byggð á sjónarmiðum um hreyfanleika, hæfni og þarfir stofnunar.
Fram kemur að skipunartími embættismanna í þessum hópi, sem kallaður er P-flokkur, verði lengdur úr fimm í sjö ár. Eftir þann tíma verði embættin auglýst og embættismennirnir geti sótt um framlengingu í samkeppni við aðra eða farið til sérfræðistarfa hjá ríkinu. Umsagnarfrestur í Samráðsgátt rennur út 3. desember næstkomandi, og forsætisráðuneytið mun halda málþing um tillögurnar 11. nóvember.
Í skýrslunni kemur einnig fram að um 1.300 embættismenn starfi hér á landi. Þar er rætt um hvort hægt sé að aðgreina betur þann hóp embættismanna sem starfar næst pólitískum valdahöfum frá öðrum embættismönnum. Umhugsunarefni er að starfsöryggi embættismanna sé að vissu marki minna en fasta ráðinna starfsmanna, miðað við möguleika ráðherra á að auglýsa embætti að fimm ára skipun liðinni.
Skýrslan bendir á að miðað við önnur lönd sé ráðherra hvergi jafn einraður um val á æðstu embættismönnum. Annars staðar sé það venja að skipanir æðstu stjórnenda sem heyra undir framkvæmdarvaldið komi til umfjöllunar í ríkisstjórn, ráðherranefnd eða hjá forsætisráðherra, auk formlegrar aðkomu þjóðhöfðingja.
Þar segir einnig að fimm ára skipunartími sé óvenju stuttur, þar sem í Noregi, Danmörku, Þýskalandi og Bretlandi tíðkast enn æviskipanir. Í Finnlandi, þar sem skipunartíminn er einnig fimm ár, hefur verið til umræðu að lengja hann.
