Ráðherrar Íslands og sjálfsmynd ríkisins: Hroki og yfirlæti í stjórnsýslunni

Ráðherrar virðast oft veita ríkisins of mikil vægi í eigin hlutverkum.
eftir
fyrir 3 mánuðir síðan
1 mín. lestur

Loðvík IV (1638-1715) var konungur í Frakklandi og þekktur fyrir sjálfsvirðingu sína og ráðríki. Setningin „Ríkið, það er ég“ er honum eignuð, en hún táknar alræðistilhneigingar hans. Þessar hugmyndir koma upp í huga manns þegar hlustað er á íslenska ráðherra ræða um málefni sem heyra undir þeirra ráðuneyti: „Ég ætla…, Ég vil…, Ég mun…“

Í skrifum þeirra er oft að finna: „Ég hef…, Mitt ráðuneyti…“. Þar er lítið um „VÍГ, aðeins „ÉG“. Hroki og yfirlæti virðast oft setja mark sitt á umræður, þó að undantekningar séu á því. Ráðherrum er e.t.v. vorkunn, þar sem fréttamenn spyrja alltaf: Hvað ætlar „ÞÚ“ að gera í málinu?

Þetta sífellda „ÉG“ sýnir aftur og aftur veikleika í íslenskri stjórnsýslu. Ráðherrar eru oft valdir úr þingliði flokka sem mynda meirihlutann. Þeir þurfa ekki að hafa mikil sérfræðiþekkingu á þeim málum sem þeir stjórna, heldur að vera trúir flokkinum. Það eru mörg dæmi þess að sami einstaklingur hefur gegnt mörgum mismunandi ráðherraembættum eftir því hvernig pólitískir vindar blása.

Í núverandi kerfi fer ráðherra bæði með löggjafar- og framkvæmdarvald. Þeir leggja fram lög í þinginu og veita sjálfum sér aðhald, sem er óheppileg skipan. Ráðherrar ættu ekki að vera þingmenn. Þeir ættu annað hvort að vera valdir með tilliti til þekkingar á viðkomandi málefnum, eða ef þeir eru verðlaunaðir fyrir trúfestu við flokkinn, þá ættu þeir að segja af sér þingmennsku.

Ein af þeim hindrunum sem fylgja þessu fyrirkomulagi er sú að þingmenn verða að vinna við löggjöf og setningu laga, en þeir hafa ekki áhuga á því. Frekar vilja þeir að ráðherrar og embættismenn ráðuneytanna annist þá vinnu, þannig að þeir geti einbeitt sér að því sem þeim finnst skemmtilegt – að ræða um keisarans skegg og dreyma um að verða ráðherra, því má ætla að æðsti draumur stjórnmálamanna sé að verða „ÉG“.

Á meðan þetta fyrirkomulag varir er hætt við að ráðherrar hugsi og haga sér eins og þeir séu Ríkið sjálft. Kveðjur til allra þeirra sem þola óbærilegan léttleika tilverunnar.

Tengt efni

Powered by GetYourGuide

Nýjast frá Stjórnmál

Fyrri grein

Trump fer í læknisskoðun og segist vera í frábæru formi

Næsta grein

Nýr leiðtogi Frjálslynda lýðræðisflokksins í Japan tekur við

Don't Miss

Einmanaleiki vaxandi í Evrópu samkvæmt nýrri OECD skýrslu

OECD skýrsla sýnir að einmanaleiki er vaxandi vandamál í Evrópu.

Andri Guðjohnsen skorar í ensku B-deildinni eftir að hafa flutt til Blackburn

Andri Guðjohnsen hefur skorað þrjú mörk fyrir Blackburn í ensku B-deildinni.

Valtýr Björn Valtýsson spyr um val Viktor Bjarka í U-21 landsliðið

Valtýr Björn Valtýsson undrast að Viktor Bjarki sé ekki í U-21 landsliðinu.