Breskir vísindamenn hafa uppgötvað lengstu samfelldu slóð risaeðlufótspora á Englandi í námu í Oxfordshire. Á þessu sumri hafa steingervingafræðingar frá ýmsum stöðum komið saman til að vinna að uppgreftri og rannsóknum í námunni, sem er umvafin jarðýtum, gröfum og vörubílum.
„Þessi fótspor eru gríðarlega stór,“ segir Emma Nicholls, stjórnandi við náttúrugripasafn Oxford-háskóla, í samtali við BBC. „Þetta eru fótspor eftir risaeðlu af ætt graseðla, líklega fenriseðlu, þar sem leifar þessarar tegundar hafa fundist í nágrenninu.“ Fenriseðlur eru taldar hafa verið á lífi fyrir um 166 milljónum ára og voru grasalíkar, gengu á fjórum fótum og gátu orðið allt að 18 metra langar.
Sporin eru falin undir þykku lagi kalksteins. Náman sem vísindamennirnir vinna í hefur lengi verið tengd rannsóknum á risaeðlum. Slóð fótspora fannst í námunni á tíunda áratug síðustu aldar, og í fyrra fundu rannsakendur 200 fótspor sem lágu þvers og kruss um námuna. Á þessu ári hafa vísindamennirnir grafið upp enn fleiri spor, þar á meðal lengsta slóð sem er 220 metrar að lengd.
Rannsóknir á fótsporunum veita vísindamönnum dýrmæt innsýn í hreyfingar risaeðlanna. Til að komast að sporunum þarf að sprengja lag kalksteins sem hefur myndast í tugum milljóna ára. „Engin vettlingatök duga við rannsóknir eins og þessar,“ segir Kirsty Edgar, steingervingafræðingur við háskólann í Birmingham, í samtali við BBC. „Við erum að grafa upp eitthvað sem fólk hefur aldrei séð áður, og það er mjög sjaldgæft að finna eitthvað af þessari stærðargráðu.“
Smærri fótspor hafa einnig fundist, þau eru eftir rumeðlur. Ólíkt fenriseðlum gengu rumeðlur á tveimur fótum og voru kjötætur. Þær voru einnig minni, gátu orðið allt að níu metra langar. Rannsóknir á fótsporum risaeðla veita vísindamönnum mikilvæga þekkingu á hreyfingum þeirra, útskýrir Peter Falkingham, steingervafræðingur við John Moorse-háskóla í Liverpool. Með sporunum fæst betri mynd af því hvernig eðlurnar hreyfðu sig heldur en hægt væri að fá með rannsóknum á steingervingum.
Falkingham hefur unnið þrívíddarmódel sem sýnir gang fenriseðlunnar. „Hún hreyfir sig ekkert mjög hratt, um tvo metra á sekúndu,“ segir hann. „Þetta er svipað og maður á ráskum gangi, svo hér hefur hún verið á rólegum gangi.“ Til þess að fótspor risaeðlu varðveitist í allan þennan tíma, um 166 milljón ár, þarf að vera til staðar ákveðinn jarðvegur, þéttleiki hans og sérstakar aðstæður. Fyrst þarf fótspor risaeðlunnar að myndast í forugum jarðvegi sem síðar harðnar þegar sólin skín og jörðin þornar hratt. Því næst þarf nýtt lag af blautum jarðvegi að leggjast ofan í sporin, sem líklega hefur gerst í stormi.
