Rannsóknasetur Háskóla Íslands í Þingeyjarsveit hefur hafið þátttöku í alþjóðlegu samstarfsverkefni sem snýr að rannsóknum á þörungaeiturefnum í fæðukeðju sjávar. Verkefnið miðar að því að skoða áhrif þessara eiturefna á sjálfbæra þróun í norðurslóðum. Samkvæmt upplýsingum frá Hafrannsóknastofnun er þetta verkefni unnið í samstarfi við þá stofnun og það hefur hlotið styrk frá NordForsk, sem er norræn stofnun sem styður rannsóknir og samstarf á þessu sviði.
Í verkefninu, sem ber heitið PHATE, er markmiðið að rannsaka þörungaeiturefni í fæðukeðju sjávar, auk þess að skoða viðhorf til sjávarafurða í tengslum við sjálfbæra þróun. Einnig er gert ráð fyrir að auka þekkingu á dreifingu eiturefna og mengunarefna í Norður-Atlantshafi, meta áhættu tengda loftslagsbreytingum og stuðla að betur stefnumótun í þágu sjálfbærrar nýtingar og fæðuöryggis.
Verkefnið er þverfaglegt og sameinar vísindagreinarnar líffræði, umhverfisfræði, heilsufræði, mannfræði og menningarfræði, með um fimmtíu vísindamönnum þátttakendur. Rannsóknasetur Háskóla Íslands hefur það hlutverk að safna íslenskum, rituðum heimildum um skelfisk og greina þær í samstarfi við Hafrannsóknastofnun, sem annast eiturefnamælingar í líffræðilega hluta verkefnisins.
Verkefnið er leitt af Auði Aðalsteinsdóttur, rannsóknarlektor í umhverfishugvísindum, ásamt Söru Harðardóttur, svifþörungafræðingi á umhverfissviði Hafrannsóknastofnunar. Þó svo að á Grænlandi og í Kanada séu vísbendingar um að veiðar á skelfiski hafi verið stundaðar í árþúsundir, bendir lítið til þess að skelfiskur hafi verið hluti af hefðbundinni fæðu á Íslandi og í Færeyjum. Rannsóknir á skriflegum heimildum verða því tengdar líffræðilegum og umhverfisfræðilegum gögnum sem safnað verður í öðrum verkhlutum, sem skapar nýja innsýn í menningarlega og félagslega þætti sem móta nýtingu sjávarafurða.
Til að sinna íslenska hluta verkefnisins verður ráðinn nýdoktor í tveggja ára stöðu, sem mun safna og greina skriflegar heimildir í samstarfi við innlenda og erlenda samstarfsaðila frá Danmörku, Færeyjum, Grænlandi, Íslandi, Noregi og Kanada. Heildarstyrkur NordForsk til PHATE-verkefnisins nemur 300 milljónum íslenskra króna, þar af renna 43,7 milljónir króna til rannsókna Háskóla Íslands og Hafrannsóknastofnunar.
